Achter de schermen...

Soms duurt het wat langer voordat er een nieuw blog verschijnt. Mijn maandelijkse aanwinstenlijstje(s) bevatten weliswaar leuke en soms bijzondere vondsten, maar niet over alles valt een verhaal te schrijven c.q. smakelijk te bloggen. Desondanks beleeft Perkamentus van alles op boekengebied en daarom ditmaal een onthullende blik achter de schermen van de laatste paar maanden.

Eind juli ontving ik via de mail een bericht van Malou Moen, juniorconservator bij het Huis van het boek in Den Haag (vroeger Museum Meermanno, ook wel Meermanno-Westreenianum). Zij zocht onder de leden van het Nederlands Genootschap van Bibliofielen iemand die zou willen deelnemen aan de tentoonstelling "Boeken als...".
Perkamentus voelde daar wel wat voor en meldde zich dus aan. 

Malou schreef dat ik een halve plank in een vitrine mocht vullen met boeken (en eventueel andere objecten) die kenmerkend zijn voor mijn deelname aan de boekencultuur. Die 'cultuur' zou in mijn geval het Nederlands bibliofiele wereldje zijn. Behalve het in bruikleen geven van enkele objecten werd mij verzocht bij de selectie een kort begeleidend tekstje te schrijven en een portretfoto te leveren.

Die halve plank in de vitrine - zo had ik berekend - liet maximaal vier objecten toe (van de zes die ik in gedachten had). Deze vier zijn al eens eerder beschreven op dit blog. Het gaat om een fraaie boekband van gebatikt perkament door Lion Cachet (die al eerder daar werd tentoongesteld in 2011), mijn oudste tekst in spijkerschrift op een kleitablet uit Sumerie, een bijzonder opdrachtexemplaar van de Amsterdamse stadshistoricus Jan Wagenaar en een zeldzaam (vaak herdrukt) achttiende eeuws erotisch dichtbundeltje met eigenhandig gemaakte facsimile omslag.

Voor "Boeken als..." schreef ik er het volgende tekstje bij: "Als bibliofiel... Dat is voor mij behalve verzamelen ook het bestuderen van mijn aanwinsten door het lezen van boekhistorische vakliteratuur en het speuren naar/in bronnen. Vanuit huis online (zoals de STCN en Delpher), of door een bezoek aan een bijzondere (universiteit)bibliotheekcollectie of archief. Elke aanwinst is een avontuur waarover ik vaak schrijf op mijn blog: perkamentus.blogspot.com. Het delen van kennis geeft voldoening maar leidt ook tot interactie met de boekwetenschappelijke wereld en andere bibliofiele verzamelaars.

Soms 'completeer' ik mijn aanwinsten door een contemporain schrijversportret toe te voegen en één keer heb ik zelfs een facsimile omslag gemaakt. Restauratiewerk (of opnieuw inbinden) en de vervaardiging van luxe (kostbare) cassettes/overslagdoos laat ik doen door de handboekbinder en boekrestaurator".

Begin september, enkele dagen voor mijn vakantie naar de Franse Provence (Malaucène, nabij de onder wielerliefhebbers zeer bekende Mont Ventoux) bracht ik mijn bruiklenen naar Malou en kon ik de benodigde documentatie (beschrijving plus geschatte waarde) voor de verzekering ondertekenen.

Ik wenste haar veel succes want bij de opening van de tentoonstelling "Boeken als...", op 15 september jl., kon ik dus niet aanwezig zijn.

Uiteraard bezocht ik na terugkeer in Nederland (op 15 oktober jl.) wel de tentoonstelling die nog tot 16 februari 2025 loopt. Bij de expositie verscheen een handzaam tweetalig gidsje waaruit ik de volgende inleidende tekst citeer:

"Wat kan een boek zijn? We weten dat boeken dragers zijn van literatuur en geschiedenis, een eeuwenoude informatietechnologie, maar wat zijn ze nog meer? De tentoonstelling 'Boeken als...' nodigt je uit om opnieuw te kijken naar het boek en de rol ervan in ons leven.

Met behulp van boeken en hedendaagse kunst onderzoekt de tentoonstelling het boek als icoon, ruimte, expressie, hulpmiddel, herinnering en cultuur. Vormt een boek een bewaarplaats voor ideeën, of een speelruimte voor een creatieve geest? Is een boek een gevaarlijk politiek wapen dat de maatschappij kan veranderen... of slechts een zwaar voorwerp? Laat je inspireren, speel, denk na, laat je verbeelding spreken en vul de puntjes in: 'Boeken als'".

In een uur tijd bekeek ik de leuke en informatieve tentoonstelling waaronder de vitrine met mijn bruiklenen gebroederlijk naast die van Harry Potter-fan Mees Tippi Brada (11 jaar), BookTokker Daniëlla Moolenaar en striptekenaar en -verzamelaar Jeroen Funke.

Ik kan iedereen een bezoekje aanraden (sowieso moet elke boekenliefhebber kennis hebben/nemen van de bibliofiele schatten die worden bewaard in het Huis van het boek).

Uit handen van Malou ontving Perkamentus voor zijn deelname - hoe kan het ook anders - een boekenbon en een boekje van Franz Kafka (1883-1924): "Investigations of a dog" (Penguin Modern Classic 14) met een toepasselijk handgeschreven bedankje van Huis van het boek. Aardige geste en ik zeg dan ook 'graag gedaan en tot een volgende keer'...

Een tweede project kwam op gang na mijn vakantie. Al enige tijd geleden werd mijn aandacht gevestigd op de website van Korpora, die erfgoed beheert en verwerft op het gebied van publieke veiligheid. Ten behoeve van een unieke publicatie (met als werktitel: "Brandspuitpenningen in de Lage Landen") werden erfgoedinstellingen zoals musea, maar ook archeologische diensten en verzamelaars opgeroepen om na te gaan of zij relevant materiaal in hun bezit hadden (lees: onbekende lokale brandspuit-penningen of informatie daarover). 

De oproep werd gedaan door senior conservator Louis Ph. Sloos die ik wel ken als medelid van het Nederlands Genootschap van Bibliofielen. Uiteraard attendeerde ik hem op mijn blog van december 2022 "Brandspuit-penningen van de Overtoom, Nieuwer- en Ouder-Amstel". 

Vrijwel tegelijkertijd kreeg ik email-contact met de twee leden van het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Munt- en Penningkunde, Allex Kussendrager en Wiebe Nijlunsing, die zich momenteel hiermee bezighouden. Zij hebben inmiddels breed onderzoek gedaan, talrijke collecties bezocht en al vele duizenden brandspuit-penningen geïnventariseerd en beschreven met als doel de publicatie van een uniek naslagwerk daarover medio 2025. 

Mijn eerdergenoemde blog was hen welbekend en wordt ruimschoots geciteerd in hun voorgenomen publicatie. Hun onderzoek had ook al enkele nieuwe feiten boven water gebracht die mijn bevindingen en conclusies op bepaalde punten aanvulden of tegenspraken. 

Op basis van het concept dat Wiebe mij toestuurde ontspon zich een drukke emailwisseling en leidden diverse vragen, antwoorden en hypothesen tot verduidelijkingen en nieuwe inzichten. Het resultaat was een nieuw gezamenlijk geredigeerd concept waarover wij allen tevreden waren. Inmiddels heb ik mijn blog hierover voorzien van een naschrift en wacht ik in spanning op dit (vast en zeker fraaie) naslagwerk.

En verder?

Verder wordt er druk gewerkt aan het komende jaarboek van ons genootschap en moet ik daarvoor nog wat artikelen lezen, daarnaast gaat het verzamelen natuurlijk onverdroten verder en wacht ik op een zending uit Italië met een in perkament gebonden boekje dat ik via Catawiki kon bemachtigen (binnenkort kunt u daarvan kennisnemen in mijn aanwinstenlijstje van de maand oktober).

En bloggen?

Al geruime tijd staat hier een blog in de steigers (werktitel: "De Dreyfusaffaire als sensatieroman in Nederland"). Ik moet er nog steeds wat foto's voor maken en aarzel een beetje met de publicatie omdat ik nog wat meer informatie verwacht/zoek.

En voorts...

Voorts moet ik natuurlijk ook nog werken om de boeken (primair) en de kost (secundair) te verdienen! Mijn onregelmatige rooster zorgt ervoor dat ik de grote afwezige ben op de komende Amsterdam International Antiquarian Book, Print & Map Fair 2024 in de Passengers Terminal Amsterdam (zaterdag 19 en zondag 20 oktober).

Ze zullen me daar allemaal wel missen...

Het jaar geboekt, september 2024

In de rubriek 'Het jaar geboekt...' geef ik een overzicht van de aanwinsten van de (afgelopen) maand. Behalve de bronnen en 'de cijfers' zal ik mijn aanwinsten hier en daar toelichten en voorzien van (hyper)links. Na afloop van elk jaar geef ik een jaaroverzicht (met een link naar de diverse maandoverzichten).

September 2024 de cijfers...

Totaal aantal objecten: 7.

Gekocht: 7.

Totaal uitgegeven: € 148,75 euro (incl. verzendkosten).

Gedeeld door 7 is gemiddeld: € 21,25 euro per object.

Via kringloopwinkel: 3 (5, 6, 7).

Marktplaats: 3 (1, 2, 3).

Via (online) antiquariaat: 1 (4).

Modern: 3 (5, 6, 7).

Old & rare: 4 (1, 2, 3, 4).

September 2024: de aanwinsten...

Voor in totaal € 111,- euro (incl. verzendkosten) kocht ik voor mijn bescheiden collectie letterproeven via Marktplaats drie (1, 2, 3) bijzondere - begin twintigste eeuwse - letterproeven van de N.V. Lettergieterij 'Amsterdam' voorheen N. Tetterode.

1. "Hollandsche Mediaeval, een boek- en fantasieletter: ontworpen door S.H. de Roos" (Amsterdam, z.j. [ca. 1917]). Prijscourant achterin (met ingeplakt velletje 'prijsverhooging'). Zonder twijfel een van de meest bekende en beroemdste lettertypes ooit. Zie: Lane & Lommen, nr. 845.

2. "Moderne lettersoorten: initialen, ornamenten" (Amsterdam, z.j. [ca. 1904]). Prijscourant achterin. Zie: Lane & Lommen, nr. 395.

3. "Moderne randen: krachtige silhouette-ornamenten naar ontwerpen van den sierkunstenaar K. van Leeuwen" (Haarlem z.j. [1909]). Met ingeplakt op keerzijde omslag "Prijzen van ornamenten". Zie: Lane & Lommen, nr. 216.

4. "Aankondiging onzer Hollandsche Mediaeval een nieuwe boek-letter door ons te snijden en te gieten in X corpsen naar teekening van S. H. de Roos" (Amsterdam, 1912). De originele en zeldzame brochure van de lettergieterij 'Amsterdam' voorheen N. Tetterode waarmee dit beroemde lettertype werd geïntroduceerd. Deze vooraankondiging werd als facsimile herdrukt door De Ammoniet en maakt deel uit van "Het groeiboek", bijlage 4.

Gekocht voor € 31,- euro (incl. verzendkosten) bij Nieuw Elan.

Bij mijn kringloop kocht ik deze maand drie boeken (5, 6 en 7) voor in totaal € 6,75 euro.

5. K. Hilberdink: "Boekenmanie. De geboorte van Johan Polak als uitgever" (Amsterdam, 2012). 

6. A. van der Woud: "De nieuwe mens. De culturele revolutie in Nederland rond 1900" (Amsterdam, 2015).

7. N.van der Sijs en R. Willemijns: "Het verhaal van het Nederlands. een geschiedenis van twaalf eeuwen" (Amsterdam, 2009). Met rectificatievel dat deze uitgave een aangevulde bewerking is van beide auteurs op het in 1993 verschenen boek van J.W. de Vries, R. Willemyns en P. Burgers: "Het verhaal van een taal. Negen eeuwen Nederlands" (Amsterdam, 1993).