Mijn andere favoriete winkel

Anders dan menige vrouw (en precies zoals menige man) ben ik geen liefhebber van winkelen. Uitzondering zijn de boekwinkel en de museumwinkel. De laatste is bij mij altijd een vast onderdeel van een museumbezoek in het binnen- of buitenland.
Tegenwoordig beschikken dergelijke verkooplocaties niet alleen over ansichtkaarten, dia’s, posters en boeken maar ook over replica’s van objecten en een enkele keer worden zelfs echte ‘museumstukken’ verkocht.

Dat was ruim dertig jaar geleden in Nederland, met een enkele uitzondering zoals het Rijksmuseum in Amsterdam, nog niet echt gebruikelijk. Ik was daarom aangenaam verrast toen ik destijds op vakantie in Engeland het British Museum in Londen bezocht en daar, na enkele uren door de zalen te hebben gedwaald, een goed voorziene museumshop binnenwandelde.
Haast vanzelfsprekend kocht ik een kleine kunststof replica van de steen van Rosetta, in een lelijke rode cassette, met een boekje van C. Andrews. De sleutel tot de ontcijfering van Egyptische hiërogliefen door de fransman Jean-François Champollion (1790-1832) heeft altijd al tot mijn verbeelding gesproken. Nog steeds is deze replica, voor vijfendertig pond, verkrijgbaar en er zullen inmiddels wel duizenden exemplaren over de hele wereld zijn verspreid. In een Nederlands antiquariaat ben ik ze overigens nog niet tegengekomen.

Een ander voorbeeld van zo’n museumobject ligt hier op de vensterbank. Het is een replica (van klei) van de schijf van Phaistos. Alweer dertig jaar geleden meegebracht uit Kreta na een bezoekje aan het archeologisch museum van Herakleion. Los daarbij kocht ik meteen een boekje met een wetenschappelijke beschrijving van de aan beide zijden met pictogrammen bestempelde schijf en een andere uitgave waarin twee Grieken beweerden dat ze de boodschap hadden ontcijferd (“The mystery of thousands of years finally solved”). Volgens hen ging het om een soort brief geschreven door de mythische Daedalus! Volslagen onzin natuurlijk maar er zijn in de loop der jaren wel meer van dergelijke fantastische verklaringen voor de inscriptie verschenen. Tot op heden blijft de werkelijke betekenis echter een mysterie.

Mijn belangstelling voor dit soort replica’s zit in het feit dat, ook al zijn het geen boeken, ze wel een bepaalde band hebben met het gesproken, geschreven of gedrukte woord. Dergelijke objecten vind je meestal niet in de boekenkast en wellicht daarom ben ik ze nog niet vaak bij anderen tegengekomen. Wél aanwezig bij menige bibliofiel zijn facsimile uitgaven van boeken, handschriften of oude kaarten. Die staan – ook bij mij - in diverse soorten, maten en prijzen (zoals hier en hier is te lezen).

Weliswaar niet in een museumwinkel gekocht maar wel een bijzonder fraaie combinatie van replica’s mét een facsimile is; “History of the Horn-Book” (Amsterdam, 1971) van Andrew W. Tuer. Het is een uitgave van antiquaar Simon Emmering (1914-1999) en bestaat uit een ongewijzigde herdruk van de originele tweedelige uitgave uit 1896 en een cassette met daarin verschillende typen hornboekjes, waarvan drie uitgevoerd op houten plankjes met metaalbeslag.