De Z van... Zelfbesmetting

Mijn digitale sneupen op Boekwinkeltjes leidde enkele weken geleden naar een bijzondere uitgave van dr. Leopold Deslandes (1797-1852): “De Zelfbesmetting en de overige wijzen waarop men zich in het voldoen der geslachtsdrift kan te buiten gaan” (Rotterdam, z.j.).

Een oorspronkelijk Franse uitgave (1835) die in het Hoogduits werd vertaald dr. J.N. Schenck. De eerste Nederlandse druk, vertaald door C. Van der Post, verscheen in 1838. De ‘nieuwe’ uitgave uit 1854 kunt u hier raadplegen.

Als we de krantenadvertenties van de verschillende uitgevers en verkopers mogen geloven is ook dit weer zo’n bestseller in zijn genre die tot in de twintigste eeuw, oplage na oplage, verscheen. Mijn uitgave is alweer de vijfde (ongeïllustreerde) druk, waarmee rond 1920 wordt geadverteerd door de bekende Rotterdamse boekhandelaar D. Bolle (naamspreuk en uitgeversmerk: 'Delvende Bergopwaarts'). 

Net als het boekje van dr. Retau over ‘De Zelfbewaring’ is van deze uitgave, evenals van twee voorgaande Bolle edities, vrijwel niets terug te vinden. Ik vond een tweede exemplaar van de vijfde druk in Cornell University Library (Ithaka, New York) maar het aantal opgegeven bladzijden (368) klopt niet met mijn exemplaar dat er 249 telt.

De antiquaar die mij het exemplaar verkocht had in zijn beschrijving staan dat het boekje weliswaar in zijn oorspronkelijk papieren omslag zat maar dat deze helaas was ‘beschadigd’.
Ik besloot om de gok desondanks te wagen en opende enkele dagen later nieuwsgierig het postpakketje. Het bleek om een fraai behouden exemplaar te gaan! 

De vergissing van de verkoper is begrijpelijk.
Tot mijn verbazing bleek namelijk dat de papieren omslag, met titelgegevens op de voorkant en pikante reclame op de achterzijde, in feite een soort wikkel was waarvan de langere voorzijde over de voorsnede van het boek op de achterzijde werd vastgeplakt. Zodoende werd het boekje verzegeld en moest je het eerst kopen en de wikkel opensnijden of scheuren (zoals bij mijn exemplaar) om kennis te kunnen nemen van de inhoud. Een soort bescherming tegen nieuwsgierige blikken dus. Toegegeven een dergelijke vernuftige omslag is Perkamentus nog niet eerder tegengekomen!

Het boekje valt in twee delen uiteen. Het eerste gedeelte gaat over de “Gevolgen van de bovenmatige bevrediging der geslachtsdrift” met de hoofdstukken: 

1. “Over de gevaren welke uit de bovenmatige bevrediging der geslachtsdriften ontstaan”. 

2. “Over de omstandigheden, welke de bevrediging der geslachtsdrift, voor het gestel min of meer schadelijk doen worden”. 

3. “Verschijnselen en ziekten uit de bovenmatige bevrediging der geslachtsdrift ontstaande”. 

Het tweede gedeelte is getiteld: “Voorschriften ter voorkoming en behandeling van de bovenmatige bevrediging der geslachtsdriften” en bevat de volgende hoofdstukken: 

1. “Middelen om het bovenmatig bevredigingen der geslachtsdrift te voorkomen”. 

2. “Over de middelen om de nadelige gevolgen, welke door het te buitengaan in de bevrediging der geslachtsdrift zijn voortgebracht uit den weg te ruimen”. 

Het boek staat vol met verhalen van 'ongelukkige' dames en heren die zich – soms van kinds af aan - hebben overgegeven aan de zelfbesmetting. Daarnaast worden er talrijke tips gegeven over het voorkomen en bestrijden van de kwaal. 

Soms staat er verrassende informatie tussen die je niet zo gauw op Wikipedia zult vinden! Zo blijkt dat het paardenmiddel bij verstokte vrouwelijke onanisten bestond uit het operatief verwijderen van de kittelaar.

Vrouwenbesnijdenis was ook toen al een bekend verschijnsel in met name Afrikaanse landen maar om nymfomanie met behulp van deze ‘kunstbewerking’ te stoppen was volgens Deslandes een ideetje geweest van de Parijse vroedmeester André Levret (1703-1780). Deslandes weet voorts te vermelden dat de medicus Karl von Graefe (1787-1840) de eerste succesvolle vrouwenbesnijdenis in Duitsland (Berlijn) op 20 juni 1822 uitvoerde. 

Volgende aflevering: “De Z van… Zelfbevlekking”.