P e r k a m e n t u s: 2021 geboekt. Een jaar in feiten cijfers

Voor de vierde keer presenteer ik een jaar geboekt in feiten en cijfers.

Net als 2020 bleek ook 2021 in het teken van het coronavirus te staan. Ik kreeg zelf corona op 10 januari en had gelukkig maar zeer milde koorts en weinig klachten. Na twee weken was ik weer op de been en inmiddels ben ik ook tweemaal gevaccineerd en staat er ook nog een booster op het programma. Wat helaas niet wegging was mijn 'corona-schrijvers-block-dip'. Er verschenen slechts 25 blogs. Dat is weliswaar één blog meer dan in 2016, maar toen bestond de rubriek "Het jaar geboekt" nog niet! Desondanks gaf ik in 2021 een flink bedrag uit aan boeken, ongeveer evenveel als in 2019.

Het afgelopen jaar was ook het jaar van het completeren van series. Dat begon in mei bij veilinghuis Bubb Kuyper met de aanschaf van een kavel margedrukwerk van De Ammoniet, waaronder de bij mij nog ontbrekende delen van 'Het Ambachtelijk Groeiboek' (mei aanwinsten, nr. 14-23). Ik bezit een vrij omvangrijke collectie met uitgaven van deze margedrukker, c.q. Gerard Post van der Molen, en houd mijn bezit zorgvuldig bij in: "De Ammoniet in mijn bibliotheek". In juni 2021 (juni aanwinsten, nr. 5) bemachtigde ik via een Duits antiquariaat de ontbrekende laatste delen van "Amsterdams geheimnisse. Von L. van Eikenhorst" [J.D. de Vries], (Stuttgart, 1845). Over deze zeldzame Duitse vertaling schreef ik eerder in: "De verborgenheden van Amsterdam".

Eveneens compleet staat hier sinds kort de tiendelige serie "Geschiedenis van de Nederlandse literatuur", die tussen 2006 en 2017 verscheen.

De ontbrekende delen kocht ik in drie verschillende maanden (augustus aanwinsten, nr. 2, 3, september aanwinsten, nr. 9, 10, 11 en 12 en december aanwinsten, nr. 3, 4). Totaal heeft de serie mij € 264,65 euro gekost.

Tot slot completeerde ik in september (aanwinst nr. 8) ook de serie van M. van Boxsel met: "Topografie van de Domheid" (Amsterdam.Antwerpen 2021).

Zoals gebruikelijk geef ik u eerst het overzicht per maand.

1. Januari: uitgegeven € 269,34 euro voor 5 objecten is € 53,87 euro per object (1 gekregen).

2. Februari: uitgegeven € 148,05 euro voor 2 objecten is € 74,03 euro per object (3 gekregen).

3. Maart: uitgegeven € 208,39 euro voor 8 objecten is € 26,05 euro per object (1 gekregen).

4. April: uitgegeven € 262,86 euro voor 18 objecten is € 14,60 euro per object (2 gekregen).

5. Mei: uitgegeven € 262,25 euro voor 19 objecten is € 13,80 euro per object (4 gekregen).

6. Juni: uitgegeven € 228,64 euro voor 8 objecten is € 28,58 euro per object (4 gekregen).

7. Juli: uitgegeven € 270,67 euro voor 9 objecten is € 30,07 euro per object (8 gekregen).

8. Augustus: uitgegeven € 129,60 euro voor 7 objecten is € 18,51 euro per object (3 gekregen).

9. September: uitgegeven € 220,85 euro voor 12 objecten is € 18,40 euro per object (2 gekregen).

10. Oktober: uitgegeven € 100,20 euro voor 3 objecten is € 33,40 euro per object (4 gekregen).

11. November: uitgegeven € 651,77 euro voor 7 objecten is € 93,11 euro per object (3 gekregen).

12. December: uitgegeven € 279,14 euro voor 6 objecten is € 46,52 euro per object (2 gekregen).

Totaal uitgegeven: € 3031,76 euro (2020: € 2354,02 euro) voor 104 objecten (2020: 112) is

€ 29,15 euro per object (2020: € 21,09 euro). 37 objecten kreeg ik (2020: 12). In november gaf ik het meeste geld uit, in oktober het minst. Kijk je echter naar het totaalbedrag versus het aantal objecten dan was de meimaand het goedkoopst.

Het meeste geld voor één boek betaalde ik voor een achttiende eeuwse populaire schooluitgave uit een gerenommeerde collectie (november aanwinsten, nr. 10).

Het gaat om de: "Nieuwe spiegel der jeugd, of Fransche tiranny, zijnde een kort verhaal van den oorsprong en voortgang des oorlogs, 1672. Als mede de schrikkelijke en onmenschelijke wreedheid ende grouwelen door de Fransse in Nederland en elders bedreven. Seer nut en dienstig om in de scholen geleert te worden" (Utrecht, 1742). In april verschijnt bij uitgeverij Waanders: "Franse tirannie. Het rampjaar 1672 op school" (Zwolle, 2022).

Een hertaling, 350 jaar na 1672, met een taalkundige - en (boek)historische inleiding van Nicoline van der Sijs en Arthur der Weduwen. De laatste schrijft er bovendien nog een artikel over ("French Tyranny at School The Disaster Year (1672) and the Nieuwe Spiegel der Jeugd") in het komende jaarboek voor Nederlandse boekgeschiedenis van de Nederlandse Boekhistorische Vereniging (NBV).

In de daarin opgenomen inventarisatie ("Appendix - Bibliography of the Nieuwe Spiegel der Jeugd (1674-1800)") van alle bekende edities en bewaard gebleven exemplaren zal ook mijn exemplaar worden vermeld (Zie nr. 34).

Dat wordt niet de eerste keer dat een object uit mijn collectie in een gedrukte publicatie figureert. Zo verscheen afgelopen jaar de: "Atlas van de trekvaarten in Zuid-Holland" (Bussum, 2021) met een afbeelding van Nederlands oudste openbaar vervoersbewijs, een kaartje voor de trekschuit uit 1775 (blz. 13). Perkamentus ontving een present exemplaar en schreef er over in: "Over een bijzonder heemraadschap en een verdwenen trekvaart".

Zoals altijd hield ik ook het aantal nieuwe aanwinsten per bron bij. Waar vond Perkamentus zijn aanwinsten? Het totaallijstje (met tussen haakjes de cijfers van 2020) ziet er als volgt uit:

- Boekwinkeltjes: 31 (24).
- kringloopwinkel: 24 (51).

- boekhandel: 2 (0).
- drukker/uitgever: 3 (3).
- boekenmarkt: 10 (7).
- (online) antiquariaat: 12 (6).
- Marktplaats: 6 (19).
- Bol.com: 3 (1).
- Burgersdijk & Niermans veiling: 1 (1).

- Bubb Kuyper veiling: 1 (0).

- Amazon: 1 (0).

- Antiekcentrum Amsterdam: 1 (0).

De oorzaak van de stijging bij Boekwinkeltjes en het (online) antiquariaat alsmede de terugval van aanwinsten via de kringloop zal voornamelijk liggen aan de corona-maatregelen (lockdown(s).

Vervolgens kijken we naar de verdeling in categorieën met wederom tussen haakjes de cijfers van 2020.

- Modern: 62 (66).
- Marge & klein bibliofiel drukwerk: 24 (4).
- Old & rare: 55 (54).

De opmerkelijke stijging van marge & klein bibliofiel drukwerk komt voor rekening van de aanschaf van een kavel met divers margedrukwerk van De Ammoniet bij Bubb Kuyper in mei 2021. Daarnaast speelt het grote aantal schenkingen in het afgelopen jaar een belangrijke rol (zoals de serie Amsterdamse jeugdherinneringen van Johan Breuker, fraai uitgegeven door De Althaea Pers) .

Naast de € 3031,76 euro die ik het afgelopen jaar aan boeken besteedde gaf ik ook € 242,- euro uit aan mijn boekbinder/-restaurator Hans Pieterse voor het herstel van de bijzondere boekband die ik beschreef in: "Een (boek)band met 'proefdrukplaten'".

Het afgelopen jaar verscheen ook: "Een mysterieuze replica". Een blog niet over een boek, maar over een replica uit 1975 van de Amsterdamse penning van het gilde van boekverkopers en -drukkers. Ik kocht dit object bij Marktplaats voor een luttel bedrag (dat niet in het desbetreffende maandoverzicht werd opgenomen). Nog steeds ben ik hierover in contact met Chris Teulings, schrijver van ''Gildepenningen: hun rol binnen de ambachtsgilden van Noordelijke Nederlanden"). Een toekomstig naschrift onder dit blog sluit ik daarom niet uit.

Wat waren de populairste, meest gelezen artikelen van het afgelopen jaar? Volgens mijn statistieken is de top drie 2020:

1. "De bibliomanie geboekstaafd".

2. "Een mysterieuze replica".

3. "Herinnering aan 't vooronder".

Een belangrijke deelcollectie is mijn groeiende verzameling brochures en prijscouranten met voorlichting over - en reclame voor anticonceptiemiddelen uit grootmoeders tijd.

Zo bemachtigde ik het afgelopen jaar een vooralsnog uniek exemplaar van de: "Gebruiksaanwijzing voor het Kondoom (Preservativium Penis" (april aanwinsten, nr. 9) uit 1936, en schreef er over in: "Preservatium Penis".

Dergelijke zeldzame efemerische uitgaven worden overigens allemaal bladzijde voor bladzijde gefotografeerd en opgenomen op mijn blog. U kunt ze zelf lezen en bewonderen in:

A. "Vrouwenbeschutting" (2017),

B. "Over vaginakogels, zaadslingeren en Atakos" (2018),

C. "Waarschuwing aan de mannen!" (2019),

D. "Preservatium Penis" (2021) en

E. "Nieuw-Malthusiaansche Middelen van 'de volksdrogist'" (2022).

Samen met enkele voorbeelden die worden getoond op de website van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) onder: "Nieuw Malthusianisme. Geboorteregeling in Nederland" krijgt u zo een mooi overzicht van dit onderwerp.

Last but not least! Ook het afgelopen jaar werden al mijn blogbijdragen gelezen door 'mijn blogredacteur' Reinder Storm, conservator cartografie, geografie en reizen bij de Bijzondere Collecties van de UvA, thans Allard Pierson. Voor zijn verbeteringen c.q. 'spijkertjes', opmerkingen en suggesties ben ik hem natuurlijk weer grote dank verschuldigd (evenals voor de gezellige 'lunchvergaderingen' die we het afgelopen jaar hadden...).