maandag 7 november 2011

Geduld, toeval en snuffelen


De afgelopen maanden was het een vast ritueel. Even naar de bekende antiquariatensites om daar in het zoekscherm telkens dezelfde twee titelwoorden te typen. Tot voor kort was het resultaat een blanco scherm, ‘er zijn geen titels gevonden met…’ of een ander - ongewenst - resultaat.

Internet is handig als je een specifieke titel zoekt, maar die moet dan wel net aangeboden worden en dat is bij mij meestal niet het geval. Vaak heeft dat te maken met twee factoren; mijn dure exclusieve smaak en/of mijn excentrieke onderwerpskeuze.
In dit geval was het een combinatie van beiden want het ging om een boekje geschreven door Ed Schilders en uitgegeven voor vrienden en kennissen, in een beperkte oplage van tweehonderd exemplaren, getiteld “De Pelle Humana. Boeken gebonden in mensenhuid” (Tilburg, 1994). Het is een verzameling citaten met betrekking tot dit bizarre onderwerp, zoals het volgende voorbeeldje duidelijk maakt:


"65    Er zijn bibliomanen - tegelijk erotomanen - die een bepaald soort boeken hebben laten binden in vrouwenhuid, in het bijzonder die welke ontleend is aan de borsten, en wel zo dat de tepels op de platten karakteristieke kussentjes vormden. De uitgever Isidore Liseux bevestigde dat hij ooit een op deze wijze gebonden exemplaar in de handen heeft gehouden van het beroemde Justine van de markies de Sade, en wel de eerste druk in één deel in-octavo (1793). dr. G. Witkowski".

Voor de liefhebbers is de tekst hier integraal te lezen. Degenen die zich afvragen waarom ik dan toch per se deze uitgave zocht en kocht (voor elf euro en een paar centen) zijn beslist géén bibliofielen!
Boeken in mensenhuid zijn zeldzaam maar bestaan werkelijk zoals hier en hier is te lezen en zien.

Ongezocht en toevallig gevonden bij de opening van antiquariaat Don Quichot, is een vergelijkbare bibliofiele uitgave van de journalist, dichter en schrijver Hans van Straten (1923-2004): “Met het mes tussen de ribben” (Utrecht, 1987). Deze werd uitgegeven in een oplage van slechts zestig exemplaren voor familie en kennissen.
Ook dit is een verzameling citaten maar dan van ‘moordenaarskritieken’.
Kritieken waarin, zoals Van Straten schreef, “met één sabelhouw, met één goedgerichte messteek, met één revolverschot straight-from-the-hip een boek of een komplete schrijverspersoonlijkheid wordt afgeslacht”.


De aller-kortste (volgens Van Straten vaak de beste) trof hij aan in het boek “Schrijvers op de rand van ‘80” (Amsterdam, 1979) van Frank van Dijl:

Humbüch.

Ondanks de kleine oplage vreemd genoeg goed verkrijgbaar bij Boekwinkeltjes voor bedragen tussen de tien en vijftien euro. In mijn exemplaar staat een uitvoerige opdracht:

Natuur heeft al haar kinderen een levenstaak toegekend:
Wie als schrijver mislukt kan zich nog verhuren als recensent.
(vrij naar James Russell Lowell).

Voor Lucas Ligtenberg, groot voorvechter van klein drukwerk.
Hans van Straten.
Utrecht, 15 april 1988
”.

Bij het doorsnuffelen van klein drukwerk bij antiquariaat Kok vond ik voor een paar euro: “Priaap ontknoopt” (Oosterbeek 1984), uitgegeven in een oplage van honderd vijftig exemplaren.
Het is nummer 69 (hoe toepasselijk!) in de ‘Privaat-Domein’ serie. Een verzameling onverbloemde erotische poëzie ‘van eigentijdse gerenommeerde auteurs’, zoals deze limerick van A. Roland Holst (1888-1976):

Ik zag professor Van Moerkerken
Meer dan een uur op een hoer werken.
’t Was een oud lijk weliswaar
Maar toch kwam hij klaar.
Je kon het aan de vlek op de vloer merken.


Zo maar een paar bibliofiele verzamelbundels. De moraal van dit verhaal?
Het is een misverstand dat leuke bibliofiele uitgaven in een beperkte oplage per definitie duur zijn. Toegegeven, een grote portemonnee is soms handig maar zeker niet noodzakelijk.
Verzamelen is vooral een mix van geduld, een beetje toeval en veel snuffelen.

3 opmerkingen:

  1. Dit weekend lagen er heel wat aardige bibliofiele werkjes op de jaarlijkse Boekkunstbeurs in de Pieterskerk in Leiden. Is Perkamentus daar niet geweest?

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Een feest der herkenning! Het zijn alle drie heel erg leuke (vooral Van Straten) en inderdaad betaalbare boekjes. De laatste drie zinnen verdienen trouwens een ereplaats in het Aforismenboek voor Jonge Bibliofielen.
    p.s. Ik heb u gemist in de PTA, maar onze medewerker Nick vertelde dat u toch even uw masker heeft afgezet en met hem gepraat heeft.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Waarde heren,

    @Aad. Inderdaad heb ik tot mijn spijt verstek moeten laten gaan afgelopen weekend in de Pieterskerk (e.e.a. i.v.m. een overlijden in de familie). Maar goed, ik zal mijn schade wel inhalen bij jullie op het Spui het komende jaar...

    @Fokas. Op de PTA inderdaad even met Nick gepraat (met wie niet...) maar ook met jou waarde Fokas. De conversatie beperkte zich echter tot mijn vraag of de zaken goed gingen en jouw antwoord dat je niet had te klagen.

    Rest mij u beiden te danken voor uw vriendelijke opmerkingen/bijdrage.

    BeantwoordenVerwijderen