Teloorgang

In zekere zin is het verhaal van de heruitgave van de Delftse Bijbel van 1477 het verhaal van talloze andere boeken.

Gepresenteerd in 1977 ter gelegenheid van haar 500ste geboortejaar was de facsimile uitgave van deze Bijbel (twee delen in cassette met een inleiding door Prof.dr. C.C. de Bruin) een evenement waaraan de nodige media aandacht werd besteed.
De bij de Delftse drukkers Jacob Jacobszoen van der Meer en Mauricius Yemantszoen van Middelborch verschenen Bijbel (alleen het Oude Testament en zonder de psalmen) was immers het eerste boek in de Nederlandse taal dat met losse metalen letters was gezet en gedrukt (en derhalve ook flink wat zetfouten bevatte).
Van de vermoedelijke oplage van rond de tweehonderd vijftig exemplaren overleefden zo’n vijftig exemplaren de tand des tijds.
In de eerste tien maanden van 1977 werd er voor de heruitgave druk geadverteerd (“deze kostbare facsimile-uitgave is van groot historisch en cultureel belang”) en werden er zo’n 1500 liefhebbers genoteerd. Deel twee bevat de namenlijst van alle intekenaren. Zij ontvingen de facsimile met vijftig gulden korting voor ‘slechts’ tweehonderd vijftig gulden. De uiteindelijke verkoopprijs na verschijning bedroeg dus driehonderd gulden, desgewenst te betalen in zes maandelijkse termijnen.
In koopkracht is dat bedrag vergelijkbaar met ruim driehonderd acht euro nu.
Alle intekenaren ontvingen iets extra’s; een door de PTT verstrekte oorkonde met speciale herdenkingszegel (55 cent in een oplage van 200.000 vel, 5 x 10) met informatietab afgestempeld op de dag van uitgifte en een fraai gekalligrafeerde bladwijzer met microfiche waarop alle 1284 pagina’s verkleind waren afgebeeld.

Het overzetten van tekst - in dit geval een compleet boek - op microfiche was typisch voor de stand van de techniek toen en met enige trots werd dan ook gemeld dat deze ‘Photochromic Micro Image (PCMI)’ techniek was ontwikkeld in het research laboratorium van NCR Corporation in de Verenigde Staten.

Vijfentwintig jaar later is alles veranderd.

Op Boekwinkeltjes, Antiqbook en noem ze maar op worden nu diverse exemplaren van de Delftse Bijbel aangeboden. Prijzen variëren van vijftig tot vijfenzeventig euro met enkele uitschieters naar beneden en boven. Zo begeerlijk als deze veelgeprezen uitgave was bij zijn verschijning en de jaren vlak daarna, zo welhaast onverkoopbaar is deze set thans. Saai, niet geïllustreerd en overvloedig aangeboden. Kortom zonde van het papier.
Daar komt bij dat de Delftse Bijbel sinds 18 juli 2008 voor iedereen online beschikbaar is. Op elke boekenmarkt kom ik ze - vaak meerdere keren - tegen, gedegradeerd tot boekensteun voor wankele rijtjes. Uiteindelijk heb ik de knoop doorgehakt en gisteren - in het zicht van de papiermolen - zo’n ‘boekensteun’ gered. Compleet in fraaie cassette met tekstboekje, oorkonde en bladwijzer (die laatste twee ontbreken vaak). Gesjouw voor twintig euro. Dat is omgerekend naar 1977 in koopkracht nog geen twintig gulden!

Hoe diep kun je als boek zakken…