dinsdag 4 mei 2010

Waardeloos

Eén van de eerste dingen die archieven, musea en andere erfgoedinstellingen hebben gedigitaliseerd is de toegang op hun collecties. Als gevolg daarvan zijn de papieren inventarissen en catalogi die vroeger, voor vaak behoorlijke bedragen, werden verkocht vrijwel waardeloos geworden. Dat geldt zeker voor de hedendaagse onderzoeker. De ‘online’ versie is makkelijk in gebruik en kan doorlopend worden bijgehouden en verfijnd. De papieren versie verloor zijn functie en verdween in de prullenbak. Voor de ware bibliofiel kan de zaak evenwel anders liggen.


Zo vond ik onlangs in een grote partij boeken de: “Beschrijving van den Atlas van Amsterdam van Louis Splitgerber” (Amsterdam, 1874).
De 19de eeuwse verzamelaar Louis Splitgerber (1806-1879) verzamelde gedurende zijn leven tekeningen, prenten, portretten, aquarellen en kaarten uit de 17de t/m de 19de eeuw met betrekking tot Amsterdam. Zijn fraaie ‘atlas’, in de betekenis van ‘verzameling’, zoals we thans ook spreken van de bekende ‘atlas van Stolk’, berust sinds zijn overlijden in het stadsarchief Amsterdam. Splitgerber beschreef in zijn boekje de totstandkoming van zijn verzameling die uit dertien kunstboeken bestond met in totaal 773 afbeeldingen. Daaruit blijkt dat de kern van zijn verzameling werd gevormd door de keurcollectie van Cornelis Ploos van Amstel (1726-1798).

Daarnaast verwierf Splitgerber delen van de verzamelingen van Gerrit Lamberts, Evert Burlett en Jeronimo de Vries en liet hij ook zelf tekeningen vervaardigen.
Wie thans ‘online’ de beeldbank van het stadsarchief bezoekt kan zich al gauw een beeld vormen van de collectie Splitgerber, waarin talloze vermaarde 17de, 18de en 19de eeuwse kunstenaars zijn vertegenwoordigd.

Mijn exemplaar van het boekje van Splitgerber is goed bewaard gebleven en is blijkens een ex-libris stempel afkomstig “uit de kast van G. Donker”. Mogelijk is hij ook degene die achterin een lezenswaardig artikel plakte van W.C. Verdoorn: “Splitgerber en zijn Atlas” (klik op de afbeelding voor een vergroting). In ieder geval was deze Donker niet de eerste eigenaar van dit boekje. Wat deze uitgave voor de bibliofiel interessant maakt is, naast zijn eerbiedwaardige ouderdom, de handgeschreven opdracht voorin van de uitgever en auteur zelf: “Aangeboden aan den WelEdelen Heer H.Th. Boelen. Van den uitgever Louis Splitgerber. Amsterdam den 31 Julij 1875”.
Vermoedelijk gaat het hier om de (toneel)schrijver Hendrik Theodorus Boelen (1825-1900), pseudoniem N. Donker (!). Zo bezit deze waardeloze inventaris toch een zekere waarde.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten