De catalogus bevat één van de mooiste titelpagina’s die ik ken.
Speciaal ontworpen door P.J.H. (Pierre) Cuypers (1827-1921) en gedrukt op papier van de Haagse firma H.F. de Charro & Zonen.
De befaamde Pierre Cuypers is natuurlijk alom bekend als neogotisch (restauratie)architect en bouwheer van vele prachtige kerken, waaronder één in mijn woonplaats. Daarover is ook genoeg informatie te vinden op het internet. Een typografisch ontwerp, zoals deze titelpagina, was voor mij een verrassing. Zou hij dat vaker hebben gedaan of bleef het bij deze ene keer? Mocht u meer voorbeelden kennen dan hoor ik dat graag.
De titelpagina is Pierre ten voeten uit; de belettering, de engeltjes en symboliek. Vergelijk het maar eens met de binnen- en buitenversieringen van zijn twee bekendste creaties: het Centraal Station (1889) en het Rijksmuseum (1885) beiden in Amsterdam.
De firma H.F. Charro & Zonen leverde ook papier voor het tweede en grootste gedeelte van de catalogus (132 blz.) met advertenties van boekhandelaren, drukkerijen en toeleveranciers. Zondermeer het meest smaakmakende gedeelte met fraaie staaltjes typografie want de advertentietekst werd maar al te vaak in een afwisselend lettertype gezet.
Het eerste gedeelte (48 blz.) van de catalogus bevat een voorwoord, ledenlijsten (VBBB), deelnemers en inzenders.
Dit gedeelte werd gedrukt op handgeschept papier van de firma Van Gelder Zonen. Een luxe maar helaas ongelukkige keuze, zo blijkt na bijna 120 jaar. Dergelijk papier is namelijk zeer, zeer gevoelig voor vocht. Exemplaren zonder de bekende vochtplekjes en vlekken (‘foxing’) zijn dus vrijwel onvindbaar. Gelukkig beperkt dit euvel zich in mijn exemplaar tot de eerste dertig bladzijden.
Ook in de media destijds bleef de uitgave niet onopgemerkt. De catalogus “waarvoor men in het buitenland den hoed zal lichten” werd uitvoerig besproken in de krant ‘Het nieuws van den Dag’, van 18 augustus 1881. “(-) de grootste waarde van den catalogus is niet gelegen in die 48 eerste pagina’s, wel in de daarna volgende 132 bladzijden proefdruk, waaraan niet minder dan 28 verschillende firma's of personen hebben medegewerkt. In dit gedeelte hebben onze voornaamste papierhandelaars en boekdrukkers eenen geheel op zichzelf staanden wedstrijd aangegaan om het fraaiste en degelijkste wat zij in hun vak vermochten”.
Het meest interessante staat echter in de volgende passage:
“Ook de binders hebben daartoe medegewerkt door ieder een gedeelte van de oplage van den catalogus op hunne wijze en naar hun smaak in te binden. Het denkbeeld daartoe was zeer gelukkig. Ieder, die een catalogus koopt, blijft daardoor in het bezit van een meesterwerk op het gebied der inheemsche boekdruk- en graveerkunst. In zekeren zin is hij daardoor in het bezit gekomen van een deel van de tentoonstelling, dat hij mee naar huis neemt, dat hij bewaart en op zijn gemak met zijne huisgenooten kan bezichtigen. Dat dit kunstwerk tot zulk een betrekkelijk lagen prijs als één gulden verkrijgbaar is moet daaraan toegeschreven worden, dat ieder zijn werk daaraan kosteloos schonk. Feitelijk heeft die catalogus drie, ja viermaal meer handelswaarde”.
Het bindwerk werd door zes firma’s uitgevoerd: J. Brandt & Zoon (Amsterdam) J. Giltay & Zoon (Dordrecht), C. Nederveen (Den Bosch), C. Oostenbroek & Zoon (Haarlem), F. J. V. van den Heuvel (Den Haag) en W.A.F. Koopman (Dordrecht).
Mijn exemplaar, in een blauwlinnen band met stempeldecoratie en vergulde letters, behoort tot het oplagegedeelte dat werd ingebonden door de firma J. Brandt & Zoon uit Amsterdam. Ik ben erg nieuwsgierig naar de andere vijf bandontwerpen waaronder de keuze van de krant: “Zij, die echter zoo gelukkig zijn een exemplaar te bekomen, gebonden door W. A. F. Koopman, te Dordrecht, behooren o. i. tot de gelukkigen”.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten