Elk jaar een goed jaar, elke dag een mooie dag

Het was bij mijn oude werkgever tegen het einde van het jaar altijd vaste prik; de stroom nieuwe jaarkalenders van bedrijven waarmee we zakelijke relaties onderhielden. Soms wel zes verschillende en allemaal even lelijk, kleurloos en fantasieloos. Reclamemateriaal waar eigenlijk niemand op zat te wachten.
Ik heb me er toen wel eens over verbaasd dat zelfs de kalender van onze huisdrukkerij/
uitgeverij, jaar in jaar uit, zo lelijk was dat niemand er belangstelling voor had. Juist van een bedrijf in de grafische industrie zou je meer verwachten dan de dagen van de maand in bloedeloze typografie bekroond met foto’s van berglandschapjes in de Alpen. Om over de lelijke kleurendruk en papierkeuze maar te zwijgen.

Kun je een papieren kalender eigenlijk wel zo maken dat hij zijn houdbaarheidsdatum en gebruikswaarde overstijgt? Ja, dat kan en het bewijs is onlangs in mijn bibliotheek gearriveerd. De titel luidt:

tijd
<<->>
BEELD
<<->>
tijd

31 kalenders
1978 – 2008

Het is een samenwerkingsproject van de Apeldoornse Eikeldoorpers en De Althaea Pers uit Den Haag, waarbij de eerste de oorspronkelijke kalenders heeft gemaakt en de tweede mede zorgde voor de fraaie facsimile uitgave (plus inleiding en bibliografie). De oplage is beperkt tot 50 exemplaren, ingedeeld in een A en B serie (mijn exemplaar: B 10).

Ik ben een notoir liefhebber van fraai margedrukwerk zoals u hier kunt lezen maar vooral als het gaat om (grote) samenwerkingsprojecten zoals dit. Overigens heb ik van Jos Swiers en zijn De Althaea Pers wel meer zoals u weet (en hier en hier kunt lezen).
Ik mag trots zijn op mijn bescheiden Althaea collectie want van deze Nederlandse private press komt vrijwel nooit iets in de verkoop.

Voor alle jaloerse medebibliofielen en liefhebbers van fraai margedrukwerk heb ik daarom (weer) goed nieuws. Net als dat andere samenwerkingsproject van De Althea Pers met Bert van Osnabrug waarover ik eerder schreef in “Bibliofiel artwork” is ook deze uitgave te koop! Op de website van Doortje de Vries c.q. De Eikeldoorpers is daarover meer informatie te vinden.

Alles aan mijn nieuwe aanwinst is eigenlijk groot en groots.

De doos (31 bij 44 cm.), het aantal kalenders (31), de tijd die verliep sinds de verschijning van de eerste (31 jaar) en natuurlijk het project om ze in facsimile uit te geven (2 jaar).

Er is echter nog iets unieks aan deze uitgave en daarover schrijft Jos in zijn inleiding het volgende:

“Een andere vraag is echter interessanter: bestaat de mogelijkheid dat we wereldwijd een serie jaarkalenders aantreffen met een looptijd van 31 jaar, waarvan het calendarium met de hand in grootcorps is gezet, de prenten, variërend van 6 tot 12 stuks per jaar, ambachtelijk zijn gemaakt en integraal onderdeel van de kalender vormen en dit alles door steeds dezelfde persoon is bedacht en in eigen atelier met de hand in meerkleuren is afgedrukt op groot formaat papier in oplagen variërend van 25 tot 60 exemplaren? Die mogelijkheid is helaas niet uit te sluiten; we weten het gewoon niet. Maar met een simpele kansberekening zouden we wel eens heel dicht in de buurt van een unieke prestatie kunnen komen. Reeksen kalenders zijn er door de eeuwen heen in een groot aantal vervaardigd. Kunstenaarsprenten bij kalenders – naar het schijnt een vooral Nederlands verschijnsel – zijn ook bekend. Maar alles van slechts één kunstenaar en geheel in eigen beheer ontworpen en met de hand uitgevoerd, dat is in deze uitzonderlijke combinatie vrijwel zeker niet eerder vertoond”.

De kalenders zijn smaakvol ontworpen en geven mij een blij gevoel. Het is leuk om de groei en ontwikkeling die een margedrukker in drie decennia doormaakt zo visueel te zien. Het zijn weliswaar facsimile’s, maar dankzij de uitvoerige bibliografie kan ik van elke kalender precies zien wat de oplage was, het type pers, de papiersoort, het lettertype, de drukseltechniek, de gebruikte kleur en binding plus alle aanvullende bijzonderheden.

De variatie in onderwerp en thematiek is breed, dus is er voor elk wat wils. De kalender van 1982 bijvoorbeeld had het Neuzen-Gilde tot thema wat mij als bezitter van een bescheiden ‘neuzenbibliotheek’ natuurlijk zeer aanspreekt.

De Turkenkalender van de befaamde Hendrik Nicolaas Werkman (1882-1945) was het thema van de kalender in 2000. Ik noem deze speciaal omdat ik wel een fan ben van Werkman net als de Doortje de Vries, vermoed ik, want een aantal kalenders (zoals die 1984 en 2007) doen mij sterk aan zijn druksels denken.

Als bibliofiel koester ik al mijn bijzondere drukwerk, waaronder deze nieuwe aanwinst, in mijn gesloten kast maar met behulp van een wissellijst kan ik er ook voor kiezen de komende 31 jaar telkens een andere fraaie kalender op te hangen
Voor beiden valt wat te zeggen en ik ben er nog niet uit; geheim genot of zichtbaar elk jaar een goed jaar en elke dag een mooie dag.